Acil Durum Nedir?
Acil durum; çalışanlar, müşteriler, ziyaretçiler veya halk arasında ölüm ve ciddi yaralanmaya neden olabilecek veya işin durmasına, faaliyetlerin aksamasına, fiziksel veya çevresel olarak zarar görmesine, tesisin mali yapısının bozulmasına ve toplum içinde itibarının düşmesine neden olabilecek, plan dışı, istem dışı gelişen olaylardır. Örnek;
Yangın
Deprem
Tehlikeli madde olayları
Sel ve su baskınları
Aşırı soğuk ve aşırı sıcak
Sabotaj
Toplumsal olaylar
Patlama
Acil Durum Eylem Planı:
Bir kurumun, her türlü unsurunun olası bir tehlikeyi yaşamasını engellemek veya engellenemeyen tehlikeleri zarar görmeden veya en az zararla bertaraf etmesi amacıyla hazırlanan, acil durum sırasında kimin hangi görevleri üstleneceğinin önceden belirlendiği yazılı plandır.
Bir kurumun acil durum eylem planı; esnek(dinamik) olmalı, yaşanan olayın her aşaması için ayrıca düzenlenmeli ve her olası “tehlike” başlığı için, ihtiyaca cevap veren ayrı plan düzenlenmelidir.
Acil Durum Eylem Planında 4 Aşama Vardır:
-Planlama
-Tehlikelerin ve olasılıkların analizi
-Planın geliştirilmesi
-Planın uygulanması
Acil Durum Eylem Planı Hazırlık Aşaması:
Öncelikle bina, tesis, proje, işletme ne durumda olursa olsun “RİSK ANALİZ RAPORU” nun hazırlanması gereklidir. Bu raporla birlikte, mevcut risklere yönetmelik ve ilgili güncel mevzuata uygun çözüm önerileri, bütçe planlaması ve tüm bu çalışmaların takibi yapılmalıdır. Olay öncesi, olay sırasında ve olay sonrası şeklinde hazırlanması gereken Acil Durum Eylem Planı’nda amaç; olayların çıkmaması, büyümemesi veya büyüdüğü takdirde yapılacak olan tüm çalışmaların önceden belirlenmesi ve görev yapan tüm çalışanların görev, yetki ve sorumluluklarının belirlenmesidir.
Acil durum eylem planında olması gereken bölümleri; kapsam, acil durum organizasyonu, sorumluluk ve yürütme, araç, gereç, ekipman ve teçhizatlar, acil durumun aşamaları ve personelin hareket tarzı, tesisin riskli bölgeleri, acil durum toplanma bölgeleri, tesis veya binaya ait olası acil durum kaçış yolları ve çıkış kapıları, acil durumlarda aranacak önemli telefonlar olarak sıralayabiliriz. Bu planlar çerçevesinde haberli ve habersiz yapılacak tatbikatlar, önlem ve müdahale çalışmalarına sağlıklı bir süreklilik kazandırması açısından büyük önem taşır. Tatbikatlar, tam boyutlu ve işlevsel olmalıdır. Bir tatbikat, ne kadar gerçeğe uygun ve tatbikatın zorluk derecesi ne kadar yüksek olursa o kadar gerçek olaya yaklaşılmış olur ve daha sağlıklı sonuçlar elde edilir.
Acil Durum Eylem Planında Kapsam Belirleme
-Acil durum yönetim konuları
-Acil durum yönetim elemanları
-Acil durum müdahale prosedürleri
-Dokumantasyon aşamalarından oluşur
Tehlike ve olasılıklarla risk haritası oluşturulduktan sonra yapılacak ilk iş "Acil Durum Eylem Planı" hazırlamaktır. Bunu da risk analizi ve raporlaması gibi yangın, tehlike tanımı, iş kazaları, ergonomi, meslek hastalıkları, ilkyardım vb eğitimleri alan ve mevzuat bilgisi olan "İş Güvenliği Uzmanı" birinin yapması daha uygun olur. Eksik ve yanlış bilgilerin olduğu bir "Acil Durum Eylem Planı" karışıklıktan başka hiçbir işe yaramaz.
Mevzuata uyalım risk analizi ve acil durum eylem planı yapalım derken, unuttuğumuz en önemli nokta; "bu çalışmaları neden yaptığımız" oluyor. Ne yazık ki konuştuğumuz her firma sadece cezadan kurtulmak için -gelin yapalım- diyor ancak bu nokta da bilinmesi gereken en önemli konu bunu neden yaptığımız veya yaptığımızda bize faydası nedir olmalıdır. O zaman yapılan tüm prosedürler, talimatlar bir işe yarayacak ve sonuç olarak işletmemizde veya apartmanımızda yaptığımız risk analiz çalışması gerçek anlamını bulacaktır.
Unutmayalım ki bütün bunlar kaza olmasın diye ama öncelikle TEHLİKEYİ kaynağında yok etmek, minimize ederek en az hasarla atlatmak veya başımıza gelirse ne yapacağımızı bilmek için yapılması gereken ve bu nedenle bakanlık tarafından önem verilen işlerdir. Ne angarya ne de formalitedir, bunun farkına varmalı ve çalışanları mutlaka bu yönde bilinçlendirmeliyiz.